Κείμενο και podcast: Άννα Γεωργάτου

Η αλήθεια είναι ότι ίσως δεν θα ήθελες ποτέ να ακούσεις έναν συγγραφέα να τραγουδάει ή να παίζει κάποιο μουσικό όργανο. Εντάξει, δεν λέω, ένας Μπουλγκάκοφ με μπάσο ή ένας Φλωμπέρ στα φωνητικά θα ήταν γοητευτικοί, αλλά δεν έτυχε να ανακοινωθεί ένα live act του Καραγάτση, ας πούμε, έτσι για να συνηθίζουμε στην ιδέα. Tον Γιάννη Παλαβό, βέβαια, πολύ θα θέλαμε να τον δούμε ως frontman σε μια πανκ μπάντα. Τι γίνεται, όμως, όταν συμβαίνει το αντίστροφο; Καθόλου δεν ξαφνιάζεσαι μάλλον. Γιατί οι μουσικοί ούτως ή άλλως γράφουν. Γράφουν ποιήματα και τα κάνουν τραγούδια. Αφηγούνται ιστορίες και πλάθουν διηγήματα και φιλμ νουάρ. Όταν, λοιπόν, ανακοινώνεται ότι ο Nick Cave εκδίδει το πρώτο του μυθιστόρημα, ο Γιάννης Αγγελάκας μια ποιητική συλλογή ή ο Bob Dylan κερδίζει το νόμπελ Λογοτεχνίας  είναι κάτι που ούτως ή άλλως περίμενες από καιρό κι αναρωτιέσαι μάλιστα γιατί άργησε τόσο.

Κάπως έτσι λοιπόν ακολουθεί η απόλυτη 10+1 λίστα βιβλίων  μουσικών για να αναζητήσετε στις επόμενες βόλτες σας σε βιβλιοπωλεία.

Ian Svenonius - The Psychic Soviet 

Δεκαεννέα δοκίμια  - δημοσιευμένα για πρώτη φορά ή όχι- του απόλυτα σύγχρονου σάτυρου, μαρξιστή, ιδρυτή σχημάτων και project που δεν θα ξεχάσεις ποτέ (Nation of Ulysses, Make Up, Chain and The Gang, Weird War, David Candy, Escape-ism) Ian Svenonius κυκλοφόρησαν τον Ιούλιο του 2006 σε μια pocket size έκδοση που θυμίζει το μικρό κόκκινο βιβλίο του Μάο ή  λεξικό που θα κουβαλούσες σε ταξίδια ανά τον κόσμο. Στις «οδηγίες» στην πρώτη σελίδα επισημαίνεται ότι πρόκειται να ξεκαθαρίσει πολλές παρεξηγήσεις που αφορούν σε γεγονότα της προηγούμενης χιλιετίας- καλλιτεχνικά, γεωπολιτικά, φιλοσοφικά- και ενθαρρύνει τους αναγνώστες να κάνουν χρήση του σε περίπτωση ηθικών διλημμάτων, διαφωνιών και κοινωνικής διαμάχης. Θέματα όπως η ανάδειξη των DJ σε σταρ, η «κοσμική κατάθλιψη» που επικράτησε μετά την πτώση της ΕΣΣΔ ή η εξίσωση του Rock and Roll με θρησκεία είναι σίγουρα ανάμεσα σε πολλά άλλα, αυτά που θες να δεις πώς αναλύει  αυθάδικα το «Sassiest Boy in America» που από τα πρώτα του βήματα ξεκαθάριζε ότι «κάθε γκρουπ είναι ένα μανιφέστο» και ότι το κίνητρο του ήταν πάντα πολιτικό. Να διαλύσει το παλιό, παραδοσιακό Rock and Roll.

David Byrne - Bicycle Diaries 

Από τη δεκαετία του ’80 ο David Byrne μετακινείται στην Νέα Υόρκη αποκλειστικά με ποδήλατο, ενώ από τις αρχές των ΄00s ανακαλύπτει τα αναδιπλούμενα ποδήλατα κι αρχίζει να μεταφέρει στις περιοδείες του ένα τέτοιο. Το κίνητρο είναι, πάντα, η άνεση και η ευκολία που προσφέρει το μέσο αυτό στην μετακίνηση και σε καμία περίπτωση πολιτικό, όπως επισημαίνει ο ίδιος Μαγεμένος από την ελευθερία που προσφέρει το ποδήλατο και, αφού ανακαλύπτει ότι αυτό το μέσο μεταφοράς του φανερώνει πολύτιμες πληροφορίες για τις πόλεις και τους ανθρώπους, ξεκινά να σημειώνει σε μορφή ημερολογίου τις σκέψεις και τις παρατηρήσεις του. Έτσι το 2009 προκύπτει το Bicycle Diaries, μια καταγραφή των πόλεων και των ανθρώπων από το Βερολίνο στο Μπουένος Άιρες, από την Κωνσταντινούπολη στο Σαν Φρανσίσκο, από την Μανίλα στην Νέα Υόρκη. Σκέψεις πάνω στη μουσική, τη σύγχρονη  τέχνη, την ιστορία, τον σχεδιασμό των πόλεων, την μόδα, την αρχιτεκτονική, τον πολιτισμό διατυπώνονται με χιούμορ και απλότητα και συνθέτουν έναν ταξιδιωτικό οδηγό, ένα εγχειρίδιο ανθρωπογεωγραφίας ή κοινωνικής ανθρωπολογίας, ημερολόγιο και άλμπουμ φωτογραφιών.  Ένα βιβλίο- γιορτή για το να βλέπεις τον κόσμο με ένα ποδήλατο και να συμπεραίνεις ότι “The world isn't logical; it's a song”.

Girl In A Band- Kim Gordon

Το απόλυτο role model μιας ολόκληρης γενιάς γυναικών, το κορίτσι στο μπάσο των Sonic Youth για το οποίο παραληρούσαν τα αγόρια των 80s, η γυναίκα του Thurston Moore για τρεις ολόκληρες δεκαετίες, το φιλαράκι του Curt Cobain,  η μαμά της Coco, γράφει το Girl In a Band και μιλάει για όλα. Από τα παιδικά χρόνια στην Καλιφόρνια, στις πρώτες μέρες στην Νέα Υόρκη όπου έβγαζε φωτοτυπίες με το κορίτσι του Jarmush τα σενάριά του, στα πάρτι, τα λάιβ, την τέχνη, το rock and roll, τον έρωτα, την μητρότητα. Ό,τι και να έγραφε η Kim Gordon μόνο αδιάφορο δεν θα μπορούσε να είναι, αλλά ήρθε και με αυτή την αφοπλιστική ειλικρίνεια και έχτισε ένα συγκινητικό χρονικό σε 288 σελίδες γεμάτες λυρισμό και ενδοσκόπηση και μόνο να συμφωνήσουμε με το Mojo θα μπορούσαμε: “The girl’s spirit lives on”.

Momus - Niche: A memoir in Pastiche

Μόνο ο  Nick Currie θα επέλεγε να διηγηθεί την ιστορία της ζωής του και της μουσικής του καριέρας μέσα από το στόμα 217 νεκρών συγγραφέων και καλλιτεχνών σε μια βιογραφία-παρωδία. Ο Dylan Thomas στην αφήγηση των παιδικών του χρόνων, οι George Martin, François Truffaut και George Orwell στην εξιστόρηση των πρώτων του στίχων στην ηλικία των εφτά και στις δυσάρεστες περιπέτειές του στο σχολείο, ο Wilhelm Reich στα πρώτα σεξουαλικά σκιρτήματα, ο Ezra Pound στην μουσική του πορεία και την μετακίνησή του από δισκογραφική σε δισκογραφική, ο Niccolò Machiavelli εκεί που ο Momus πλησιάζει σε ένα hit, ο Graham Greene στα χρόνια που παράνομα ζούσε με το κορίτσι του στην Ιαπωνία, ο David Bowie στη συγκινητική στιγμή που ο Currie πληροφορείται τον θάνατο του μουσικού του ήρωα που δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον Bowie. 217 ευφυείς θεατρικοί μονόλογοι -κάποτε αναξιόπιστοι- γεμάτοι σάτιρα και γλαφυρότητα χτίζουν βήμα-βήμα μέσα σε 105.000 λέξεις το πορτρέτο του εκκεντρικού Σκωτσέζου καλλιτέχνη, συγγραφέα, μπλόγκερ και πρώην αρθρογράφου των New York Times, Wired, ArtForum, Frieze, και The Wire ακολουθώντας τα βήματά του στο Λονδίνο, το Παρίσι, το Τόκυο, την Νέα Υόρκη, το Βερολίνο και συνθέτουν μια διασκεδαστική αφήγηση κι ένα λογοτεχνικό θρίαμβο μαζί. Σαν κουτί γλυκών που ανοίγεις και δεν θες ποτέ να το κλείσεις.

Nick Cave - The Death of Bunny Munro

O Nick Cave δεν χρειαζόταν να αρχίσει να γράφει μυθιστορήματα για να μάθουμε ότι ξέρει να γράφει. Έσκασε, όμως, το 2009  με τον θάνατο του Μπάνι Μανρό και κάτι από Κάφκα μας θύμισε, όπως πολύ σωστά εντόπισε ο Irvin Welsh και λίγα ακόμη πραγματάκια για την αντρική ψυχή μας έμαθε και αχ, τι ωραία που περάσαμε. Τολμηρό road novel, γραμμένο με πικρό χιούμορ, φουλ στο σεξ και το αλκοόλ , την Kylie Minogue και την Avril Lavigne σε ρόλους κλειδιά, το Brighton πάντα εκεί, τις γνωστές gothic εμμονές του Nick Cave και τον  συγκινητικό θάνατο ενός ερωτύλου πλασιέ που πουλάει καλλυντικά και όνειρα σε μοναχικές νοικοκυρές στις ακτές της νότιας Αγγλίας. Από χριστουγεννιάτικο μπαζάρ σε δημοτικό σχολείο το προμηθεύτηκα, αρκετά χρόνια μετά την έκδοσή του, και κατέληξα σε αυτό που ήδη ήξερα. Ο Nick Cave γράφει σαν να τραγουδάει. Γι’ αυτό και την τελευταία ατάκα του Μπάνι , «Απλώς ανακάλυψα ότι ο κόσμος είναι δύσκολο μέρος για να είναι κανείς καλός» καιρό τώρα την αναζητώ σε κάποια συναυλία.

Ευρυπίδης Σαμπάτης - Καλαμέρως

Το «Καλαμέρως» είναι ένα βιβλίο αγάπης. Ένα βιβλίο με ενώσεις και αποχωρισμούς. Ένα βιβλίο με στίχους, σχέδια και κείμενα. Μια μυθιστορηματική αυτοβιογραφία. Για ένα αγόρι και τον έρωτα του. Μια ιστορία με κύματα, κουνάβια, κοάλα, νησιά, φυτά, καλαμάρια, φάλαινες, κάστρα, το όρος Κάλαμος, έναν Ιούνιο, ένα Καλοκαίρι, πλοία, έναν γάμο κι εκδρομές. Ένας έρωτας στην αρχή και το τέλος του. «Πριν από ένα χρόνο ήμασταν ένα, τώρα δες τι έχουμε κάνει». Ο Ευρυπίδης αφήνει για λίγο «τις Τραγωδίες του» και μας παραδίδει ένα βιβλίο σκληρό και τρυφερό συγχρόνως, «αφιερωμένο σε όλα τα μικρά θηλαστικά που βρίσκουν τον τρόπο να τρυπώσουν στα σπίτια μας και να φωλιάσουν στις καρδιές μας».

Patti Smith - Just Kids

Η Patti Smith γράφει από το 1972 και ό,τι και να γράψει θα το διαβάζουμε όχι γιατί είναι η Patti Smith, αλλά γιατί είναι ένας από τους ωραιότερους ανθρώπους στον πλανήτη μας. Στο Just Kids μιλάει για τη σχέση της με τον υπέροχο, επίσης, Robert Mapplethorpe -μια σχέση που ξεκίνησε ως ερωτική και εξελίχθηκε στον απόλυτο ορισμό της φιλίας. Νέοι στην Νέα Υόρκη, κυριολεκτικά άφραγκοι, με τεράστιο πάθος για την τέχνη και αποφασισμένοι να ζήσουν μια ζωή γύρω από αυτή, η Smith και ο Mapplethorpe συναντιούνται τυχαία το 1967, ένα καλοκαίρι γεμάτο αγάπη και διαμαρτυρίες, το καλοκαίρι που πεθαίνει ο Coltrane σε μια πόλη που ανθίζει πολιτικά και πολιτισμικά. Άγουρα παιδιά ακόμα, με έδρα το Brooklyn, κινούνται ανάμεσα σε σπουδαίους  λογοτέχνες, μουσικούς και καλλιτέχνες, όπως οι  Harry Smith, Bobby Neuwirth, Allen Ginsberg, Sandy Daley, Sam Shepherd, William Burrough, περνούν από το ξενοδοχείο Chelsea, το Max's Kansas City, το βιβλιοπωλείο Scribner's, το Coney Island, το Warhol's Factory, δίνουν  τον πιο ισχυρό όρκο φιλίας και αποκτούν με τον καιρό τη διεθνή αναγνώριση που δεν θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν. Άπειροι, αθώοι, ενθουσιώδεις, ρομαντικοί, με κοινά όνειρα και κίνητρα, αποφασισμένοι να ασχοληθούν με την Τέχνη, γεμίζουν αυτοπεποίθηση ο ένας τον άλλον τα χρόνια που τα χρήματά τους φτάνουν μόνο για κους κους και μαρουλόσουπα κι έχουν  μοναδικό τους όπλο τους μια μυστική συμφωνία. Να φροντίζει ο ένας τον άλλο. Ένα λεπτομερές πορτραίτο όχι μόνο δύο σπουδαίων καλλιτεχνών αλλά και της πόλης που τους έθρεψε.  Μια αξέχαστη απεικόνιση της Νέας Υόρκης, τέλη της δεκαετίας του ’60 και αρχές ’70, των τυχοδιωκτών της, αυτών που τα κατάφεραν και άλλων που λίγο έλλειψε.

Kate Tempest - The Bricks That Built the Houses 

Tο κορίτσι που από νωρίς μας έπεισε ότι ανήκει στις ποιήτριες της επόμενης γενιάς, βραβευμένη ήδη από το 2013 με το Ted Hughes Award, μας παραδίδει το πρώτο της μυθιστόρημα το οποίο δεν αργεί να γίνει bestseller στους Sunday Times. Ένα road trip τριών νέων μας αφηγείται όχι για τη χαρά της περιήγησης ή λόγους αναψυχής. Η Becky, ο Harry, και ο Leon αφήνουν   το Λονδίνο και ό,τι γνωρίζουν με ένα μεταχειρισμένο Ford Cortina και μια βαλίτσα -κλεμμένη βέβαια- χρήματα. Προσπαθούν να δραπετεύσουν από δουλειές- αδιέξοδα, βίαιους εμπόρους ναρκωτικών, ζηλιάρηδες συντρόφους, την πλήξη του δυτικού Λονδίνου , έναν τόπο που ονόμαζαν πάντα «σπίτι». Το ερώτημα είναι αν μπορούν να ξεφύγουν πραγματικά από μια πόλη που είναι «στο πετσί τους». Μια αναδρομή στο παρελθόν για να παρακολουθήσουμε πώς γνωρίστηκαν η Becky και ο Harry θα μας γνωρίσει την πρότερη ζωή τους, τους φίλους και του συγγενείς τους, την αστική ζωή, την προσπάθεια των νέων να βρουν δουλειά, τις συναισθηματικές τους διακυμάνσεις, την αίσθηση αυτοπεποίθησης και την απογοήτευση, τη φιλοδοξία τους και τον συμβιβασμό, την μοναξιά και την επιθυμία, τη φιλοδοξία και τον φόβο ότι τελικά δεν θα καταφέρουν τίποτε. Η Kate Tempest τελικά εξερευνά τη σύγχρονη ζωή βάζοντας στο μικροσκόπιο τις ηθικές αξίες της εποχής και αποδεικνύει ότι οι καλύτερες προθέσεις δεν οδηγούν πάντα στις σωστές αποφάσεις. To The Bricks that Built the Houses είναι μια ιστορία αγάπης. Έχει να κάνει με το είσαι νέος, αλλά να είσαι μέρος και κάτι παλιού. Εξερευνά πώς γινόμαστε αυτό που είμαστε και πώς φτιάχνουμε τη ζωή μας. Για μια αναζήτηση πρόκειται ουσιαστικά του ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να ζούμε και να αγαπάμε ο ένας τον άλλο.

Γιάννης Αγγελάκας - Ο μεγάλος μαθητής και ο μικρός δάσκαλος

Ο Γιάννης Αγγελάκας που μας ξεσήκωνε στη νιότη μας με τις ποιητικές του συλλογές Σάλια, μισόλογα και τρύπιοι στίχοι και Πώς τολμάς και νοσταλγείς, τσόγλανε; και τις συναυλίες στο Ρόδον επιστρέφει με ένα διαλογικό πεζό για να σαρκάσει με τον υπέροχο τρόπο που μόνο αυτός γνωρίζει τόσο καλά τη σύγχρονη διεφθαρμένη κοινωνία που έχει ξεχάσει τι σημαίνει «αξίες», μπερδεύει το καλό με το κακό και αρέσκεται στο να αυτοεπαινείται. Τα δύο πρόσωπα που συμμετέχουν στον διάλογο με την ιδιότητα του δασκάλου και του μαθητή εναλλάσσουν κάθε τόσο ανατρεπτικά τους ρόλους τους. Ο ένας αμφισβητεί τον άλλο και κι οι δυο μαζί όλες τις βεβαιότητες μας και τις «ασφάλειες» μας. Ο Γιάννης Αγγελάκας ξέρει τι θέλει να κάνει και επιλέγει το καλύτερο μέσο. - η σάτυρα είναι ο τρόπος να ξεκουνηθούμε.

Julian Cope - Copendium: An Expedition into the Rock 'n' Roll Underworld

Το Copendium του Julian Cope να το διαβάσεις για να απολαύσεις την πρόζα του, το χιούμορ του, την ευφυία του, να καταλάβεις ότι δεν τα ξέρεις όλα επειδή ακούς 20 χρόνια John Peel και πάνω από όλα να ανακαλύψεις ένα σωρό σκοτεινά και παραμελημένα διαμαντάκια, τα οποία ο ουαλός μουσικός, συγγραφέας, ιστορικός, μουσικολόγος και ποιητής αναλύει με πάθος και ενθουσιασμό σε ένα τόμο 719 σελίδων  (!!) που καθόλου δεν σε αποθαρρύνει, αν είσαι ένας από αυτούς που θεωρούν το rock and roll ζήτημα ζωής και θανάτου, όπως αυτός. Ξεχωρίζει για τον τρόπο που παρουσιάζει την αφρόκρεμα της πειραματικής και ψυχεδελικής μουσικής, για τη σχολαστικότητα του, για το ότι λίγο τον ενδιαφέρει να είναι αντικειμενικός. Και αυτή ακριβώς είναι η μεγαλύτερη δύναμη του βιβλίου: η υποκειμενική οπτική γωνία του Cope. Με χρονολογική σειρά παραθέτει reviews μιας σειράς άλμπουμ στηριγμένων στον τρόπο που αυτός τα ακούει και τα κατανοεί χωρίς κανένα περιορισμό στο είδος. Krautrock, motorik, post-punk, stoner and doom metal, ακόμα και jazz, spoken word και hair metal μερικά μόνο από τα είδη που διαπερνά. Must read το δίχως άλλο.

Lizzy Mercier Decloux - Desiderata 

Παριζιάνα στην καταγωγή με παιδικά χρόνια στη Λυόν και σπουδές πίσω στο Παρίσι, είναι το κορίτσι το οποίο βρίσκεται πίσω από το Harry Cover – ναό του πανκ κινήματος στη Γαλλία- και το new wave περιοδικό Rock News μαζί με τον φίλο της Michel Esteban. Είναι το φιλαράκι της Patti Smith και του Richard Hell που το χεράκι τους το έβαλαν στο Desiderata, όταν το 1975 η Decloux εγκαταστάθηκε στην Νέα Υόρκη. Πρώτη και τελευταία συλλογή της Lizzy Mercier Decloux, το “Desiderata” εκδίδεται το 1977 και ένα μυστήριο πλανάται στον παγκόσμιο ιστό για το αν το βιβλίο αυτό κυκλοφορεί πλέον σε φυσική εκδοχή. Το κορίτσι των  Rosa Yemen με αυθάδεια δηλώνει στο πρώτο ποίημα της πρώτης και τελευταίας συλλογής της  “I will not stay in one place” και αυτό ακριβώς κάνει. Από τη Νέα Υόρκη επιστρέφει στη Γαλλία και μετά Αφρική. Δυστυχώς προβλήματα υγείας την οδηγούν στο να αποσυρθεί  στα  μέσα της δεκαετίας του ’90 στην Κορσική, όπου αφιερώνεται στη ζωγραφική και τη συγγραφή ενός μυθιστορήματος που δεν εκδόθηκε ποτέ. Και το μόνο που μένει σε μας είναι να αναζητήσουμε έναν τρόπο επικοινωνίας με την Patti Smith για να μας βρει το Desiderata.

Moby - Κι έτσι διαλύθηκαν όλα 

Και επειδή αν δεν παινέψεις το σπίτι σου, θα πέσει να σε πλακώσει, αυτό είναι το καμάρι μας τους τελευταίους μήνες. Η ξεχωριστή αυτοβιογραφία του Moby, δεύτερη στη σειρά,  κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Brainfood και προκαλεί αντιδράσεις, καθώς ο Moby δεν διστάζει να εξομολογηθεί ότι οι δαίμονες και ο τρόπος ζωής του τον οδηγήσει ακόμα και στο να επιθυμεί να θέσει τέλος στη ζωή του. Αυτός είναι ο τρόπος που ξεκινά o Moby το Then It Fell Apart και προχωρά ακόμα πιο βαθιά, για να μας αποκαλύψει αυτοαναλυόμενος ότι ο ευσεβής Χριστιανός, χορτοφάγος και υγιεινιστής, που έπινε αναψυκτικά και γάλα σόγιας παίζοντας electronica κι εμείς πιστεύαμε ότι είχε βρει το νόημα της ζωής πολύ πριν από εμάς, δεν διέφερε πολύ από το κοινό μπροστά στο οποίο έπαιζε και τις συνήθειες άλλων διασήμων, καθώς και ο ίδιος  έπαιρνε καθημερινά για πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό ναρκωτικά, σεξ και αλκοόλ και κακομεταχειριζόταν όμορφες γυναίκες . Η διαφορά του ίσως βρίσκεται στο ότι από ό,τι φαίνεται διατηρούσε μια στοιχειώδη νηφαλιότητα  που του επέτρεψε μετά από χρόνια να μας διηγηθεί την ιστορία του και να μας να μας φέρει μπροστά στο τότε, που όλα διαλύθηκαν. Ειλικρινής  και άμεσος, πάντα γεμάτος συναίσθημα, δεν διστάζει να παρουσιάσει τον μικρό Richard που μεγάλωσε με μια αλλοπρόσαλλη χίπισσα μαμά, την οποία κάποτε έσωσε από το μαχαίρι κάποιου άντρα, να κρύβεται μέσα στη ντουλάπα, όταν τα πράγματα ξέφευγαν με τους μεγάλους, να υφίσταται σεξουαλική κακοποίηση σε κάποιο παιδικό σταθμό, να ζει  μέρες πείνας και φτώχειας. «You want to hug that little escapist sci-fi fan very hard», γράφει η Guardian κι, αν κι εμείς μια έτσι μια αλλιώς αισθανόμαστε για τον Moby, διαβάζοντας το Then It Fell Apart νιώσαμε ότι θέλουμε να κάνουμε ακριβώς το ίδιο πράγμα.

Ακούστε ολόκληρο το podcast της Άννας Γεωργάτου: