Όπως γράφει ο Rainer Maria Rilke στο περίφημο: ‘Γράμματα σ’ ένα νέο ποιητή’: «Ρωτάτε αν είναι καλοί οι στίχοι σας. Ρωτάτε εμέναν. Ρωτήσατε, βέβαια, και άλλους πριν. Τους στέλνετε στα περιοδικά. Τους συγκρίνετε μ’ άλλα ποιήματα, αναστατώνεστε όταν κάποιοι αρχισυντάκτες σας γυρνάνε πίσω τα ποιητικά σας δοκίμια. Από δω και μπρος (μια και μου επιτρέψατε να σας δίνω συμβουλές), σας παρακαλώ να τ’ απαρνηθείτε όλ’ αυτά. Η ματιά σας είναι γυρισμένη προς τα έξω. Αυτό, προπάντων, δεν πρέπει να κάνετε τώρα πιά. Κανένας δε μπορεί να σας συμβουλέψει ή να σας βοηθήσει, κανένας. Ένας μονάχα δρόμος υπάρχει: Βυθιστείτε μέσα στον εαυτό σας, αναζητήστε την αιτία που σας αναγκάζει να γράφετε, δοκιμάστε αν οι ρίζες της φυτρώνουν απ’ τις πιο βαθιές γωνίες της καρδιάς σας. Εξομολογηθείτε στον εαυτό σας: θα πεθαίνατε τάχα, αν σας απαγόρευαν να γράφετε;».

Η ανάγκη του ποιητή να εκφραστεί είναι τόσο έντονη, λέει ο Ρίλκε, που αν του την στερήσουν θα οδηγηθεί στον θάνατο. Κάθε μελοποίηση ενός ποιήματος, νομίζω πως αναζητά αυτή την ακατανίκητη ανάγκη έκφρασης και προσπαθεί να της δώσει ήχο. Ο ποιητικός λόγος είναι από μόνος του ένα τραγούδι, μια βουτιά εσωστρέφειας (όπως λέει και ο Ρίλκε), ένα σύμπαν που φως και σκοτάδι εναλλάσσονται, μία τέχνη τόσο παλιά όσο κι ο άνθρωπος. Είμαστε τυχεροί που έχουμε τόσο μεγάλη παράδοση στο είδος, από τους αρχαίους λυρικούς ποιητές και τους τραγωδούς ως τους νομπελίστες Σεφέρη και Ελύτη, την γενιά του ’30 αλλά και τους πιο σύγχρονους, χωρίς να παραβλέπουμε τον εξαιρετικό ποιητικό λόγο που υπάρχει στο ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι αλλά και στην σύγχρονη τραγουδοποιία του Θανάση Παπακωνσταντίνου, του Αγγελάκα, του Κωνσταντίνου Βήτα, του Παυλίδη, του Θάνου Ανεστόπουλου, της Λένας Πλάτωνος.

Κάθε ποίημα είναι από μόνο του ένα τραγούδι, έχει μουσική και ρυθμό, γι’ αυτό και η κάθε μελοποίηση του είναι περισσότερο μια «διασκευή» της μουσικότητας του ποιήματος.Το παρελθόν είναι λίγο πολύ γνωστό: Σπουδαίοι συνθέτες μας καταπιάστηκαν με την ποίηση και μας πρόσφεραν συχνά σπουδαία αποτελέσματα. Μελοποιημένη ποίηση που έφτασε να τραγουδηθεί από όλο τον κόσμο, έτσι που ο ποιητικός λόγος άγγιξε ανθρώπους που αλλιώς δεν θα είχαν συναντηθεί μαζί του. Τα τελευταία χρόνια όμως μια νέα γενιά μουσικών και συγκροτημάτων επανήλθε στο θέμα, στράφηκε και πάλι στους ποιητές και τον ποιητικό λόγο, θέλοντας να παρουσιάσει τις δικές της «διασκευές». Θα περίμενε κανείς ότι οι νεότερες γενιές θα συναντιόντουσαν με ποιητές της γενιάς τους και όχι με την παλιά φουρνιά. Όμως όχι, κατέφυγαν στον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, τον Εμπειρίκο, τον Μίλτο Σαχτούρη ή τον Χριστιανόπουλο.  

Ο Έρικ Σάλτσμαν στην: ‘Εισαγωγή στη μουσική του 20ου αιώνα’ σημειώνει: «Το νόημα και το νόημα διά του λόγου (verbal) δεν ταυτίζονται με κανένα τρόπο και η μουσική αποκτά χρωματισμό, χαρακτήρα, αντήχηση, και, κατά μία έννοια, και νόημα, με πολλούς τρόπους: μέσα από το κοινωνικό περιβάλλον, την προσωπικότητα του εκτελεστή, την σύνδεση της με την γλώσσα και την ιδέα, τέλος μέσα από την αλληλεπίδραση με τις άλλες τέχνες και τα άλλα μέσα», εν τούτοις πολλοί μουσικοί του σήμερα θέλησαν να αναμετρηθούν με την ποίηση και την μουσική της.

Δεν πρέπει να παραβλέψουμε πως –ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα- η νέα γενιά θέλησε να χρησιμοποιήσει τον ποιητικό λόγο γιατί μπόρεσε σε αυτόν να βρει υψηλό αισθητικό επίπεδο, έναν λόγο που -πιθανότατα- οι ίδιοι δεν θα μπορούσαν να γράψουν αλλά και για να τιμήσουν την δημιουργική φαντασία μιας και στις μέρες μας (όπως έλεγε ο Γουίλιαμ Μπλέηκ) και αναφέρει στο: ‘Underground’ o Λουίθ Ραθιονέρο : «Οι πέντε αισθήσεις μας έχουν φραχτεί με τέτοιον τρόπο που κινούμαστε σε απραγματοποίητους κόσμους» και σίγουρα η ποίηση (αυτού του επιπέδου) μπορεί να βοηθήσει να ξεφράξουν. Γι’ αυτό: «Το 1969, μετά τα γεγονότα στο Πάρκο του Λαού, ο μπητ ποιητής Αλλεν Γκίνσμπεργκ έδωσε ένα ρεσιτάλ ποίησης στο Μπέρκλεϋ. Όταν τον ρώτησα γιατί το μισό ρεσιτάλ ήταν ποιήματα του Γουίλιαμ Μπλέηκ, ο Γκίνσμπεργκ μου μίλησε για τον Μπλέηκ, εξηγώντας μου πως ήταν ο πρώτος ποιητής στη γενεαλογία των μπητ. Σύμφωνα με τον Γκίνσμπεργκ: «Οι πόρτες της αντίληψης έχουν κλείσει, οι είσοδοι του συναισθήματος έχουν σφραγιστεί, οι δρόμοι των αισθήσεων έχουν αποκοπεί, οι οδοί της φαντασίας έκλεισαν, τα λιβάδια της συνείδησης γέμισαν βρωμιά».

Η ποίηση όμως θα είναι πάντα εδώ για να μας υπενθυμίζει το μεγαλείο της δημιουργίας, της έμπνευσης και της φαντασίας.

Ακολουθεί μία λίστα δίσκων -από μουσικούς και συγκροτήματα νεότερης γενιάς- που έχουν βασιστεί στην ποίηση συνολικά ή επί μέρους.

Γιώργος Μπότης – Ταξιδεύεις ακόμα (Same Difference Music)

Εγγονόπουλος / Πουλικάκος / Socos - Η Υδρα των πουλιών (Pazzlemusik)

Epavlis Pavlakis / Χρίστος Λάσκαρης – (Granny Records)

Socos / Μαρίνος Τζιάρος – Το πρώτο απ’ το δεύτερο και το δεύτερο απ’ το τρίτο… ποίηση Ντίνος Χριστιανόπουλος (Puzzlemusik)

Ψαραντώνης / Χαίνιδες / Mode Plagal – Πέρα απ’ τα σύνορα (MLK)

Γιώργος Χριστιανάκης - Αρθούρος Ρεμπό - Μια εποχή στην κόλαση (All Together Now)

May Roosevelt - Μουσική σε ποίηση Ντίνου Χριστιανόπουλου (Ιανός)

Χείλια Λουλούδια – Δαιμονολόγιο: 16 ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη

ΝΕΟΝ - Κάθε πραγματικότης, αποκρουστική: Τραγούδια σε ποίηση Κώστα Καρυωτάκη (Inner Ear)

Λένα Πλάτωνος - Καβάφης, 13 τραγούδια (Inner Ear)

Λένα Πλάτωνος – Καριωτάκης, 13 τραγούδια (Λύρα)

Μουρτζόπουλος / Λάσκαρης - Το ποτάμι (Low Impedance)

Ο Μιχάλης Σιγανίδης και οι Φίλοι του Μίλτου Σαχτούρη (Λύρα)

Μιχάλης Σιγανίδης – 97% (MLK)

Κώστας Λειβαδάς - Γραμμένο με κόκκινο (ΕΜΙ)

Αδελφοί Κατσιμίχα - Beat Poetry (Μετρονόμος)

 Εκτός από τους δίσκους που είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένοι στην ποίηση, υπάρχουν αρκετοί ακόμη που εμπεριέχουν –μεταξύ άλλων– και μελοποιημένα ποιήματα. Ενδεικτικά αναφέρω τα albums Εμείς Αποστάσαμε του Μανώλη Αγγελάκη, Αχινός του Λόλεκ, Πρόσκληση σε Δείπνο Κυανίου του Θανάση Παπακωνσταντίνου,  Ως το Τέλος του Θάνου Ανεστόπουλου, Five Boxes  των Νάνων και Mean Time του Χρήστου Αλεξόπουλου. Και δεν είναι τα μόνα…